Zarys historii szkoły w Kuryłówce

/1871-1939/

Początki szkolnictwa na terenie obecnej gminy Kuryłówka datują się na koniec lat osiemdziesiątych XVIII wieku. W powstałej niemieckiej kolonii Dornbach /obecnie Tarnawiec/ w 1788 roku utworzono szkołę dla dzieci osadników. Szematyzm galicyjski z 1792 roku wymienia jej nauczyciela Ignaca Beyera.

Prawdopodobnie od 1830 roku przy parafii grekokatolickiej w Kuryłówce działała szkoła parafialna. Podobna szkoła wzmiankowana była w pobliskiej Dąbrowicy. W drugiej połowie XIX wieku istniały szkoły w Tarnawcu /Dornbach/, Kuryłówce, Dąbrowicy i w Brzyskiej Woli. Na początku XX wieku szkoły powstały w Jastrzębcu, Ożannie, Wólce Łamanej i Kolonii Polskiej. W Kulnie /wieś znajdowała się w zaborze rosyjskim/ szkoła powstała w połowie XIX wieku. Zebrane informacje o działalności szkół w tym okresie pochodzą głównie z szematyzmów galicyjskich i kościelnych, roczników guberni lubelskiej, prasy, wydawnictw urzędowych, prac prof. R. Pelczara,prof. J. Półcwiartka, kronik szkolnych oraz materiałów zamieszczonych w Internecie (archiwa cyfrowe, blog A. Ordyczyńskiej, czasopisma).

Obecnie na terenie gminy funkcjonują tylko trzy szkoły. Do Szkoły Podstawowej w Kuryłówce uczęszczają dzieci z Kuryłówki, Jastrzębca, Kulna, Ożanny, Tarnawca i Dąbrowicy Małej. Historia szkoły po 1945roku czeka na opracowanie.

Pod zaborem austriackim

W roku 1772 Kuryłówka znalazła sie w wyniku I rozbioru w państwie austriackim. Tę cześć Austrii potocznie zwano Galicją. Była to jedna z najbiedniejszych i najbardziej zacofanych gospodarczo części monarchii habsburskiej. Cesarzowa Maria Teresa wprowadziła w Galicji w 1774 prawo, zgodnie z którym w każdej wsi i małym mieście winna powstać dwustopniowa szkoła trywialna (ludowa) o trzyletnim cyklu nauczania (stopień I – dwa lata, stopień drugi – jeden rok). Szkoły trywialne były całodzienne, przedmiotem nauki były elementarne umiejętności czytania, pisania i rachowania, a metody nauczania ćwiczyły przede wszystkim pamięć, a dopiero potem „według potrzeby rozsądek i serce”. Obowiązkiem szkolnym od 1781 objęte były wszystkie dzieci w wieku od 6 do 12 lat. Zgodnie z obowiązującym od 1787 prawem koszty utworzenia i utrzymania tych szkół ponosiła gmina, proboszcz i dziedzic wsi. Wobec słabego rozwoju sieci szkół aż do połowy XIX wieku ustawa ta nie była w praktyce egzekwowana. Trzyletnia szkoła trywialna zazwyczaj nie wystarczała do tego, by po jej ukończeniu starać się o naukę w gimnazjum lub szkołach rzemieślniczych, toteż zdolniejsze bądź zamożniejsze dzieci kierowano po ukończeniu nauki w szkole trywialnej jeszcze na co najmniej jeden rok, do którejś z czteroletnich szkół głównych.

Po raz pierwszy szkoła w Kuryłówce została wymieniona w Szematyzmie Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim w 1871 roku. Była to szkoła trywialna z jednym nauczycielem. Został nim Mikołaj Horoszko, który wcześniej uczył

w Szkole Głównej w Leżajsku. Z jego inicjatywy w 1890 roku przy szkole powstała biblioteka. Działała pod patronatem Krakowskiego Towarzystwa Oświaty Ludowej i miejscowego kółka rolniczego. W momencie powstania biblioteka posiadała blisko 200 książek .Według stanu na 1910 rok w bibliotece było ich 243. Od 1902 roku, szkoła orzeczeniem Rady Szkolnej Krajowej z dnia 24 lipca 1901r. była szkołą 2 klasową. Jej kierownikiem został Szary Walenty. W latach 1905-1911 do szkoły Kuryłówce uczęszczał Franciszek Kycia. W 1914 roku wybuchła I wojna światowa. Do Kuryłówki wkroczyły wojska rosyjskie. Z zachowanych kronik szkół w Brzyskiej Woli i Tarnawcu dowiadujemy się, że budynki szkolne i dokumentacja szkolna uległy zniszczeniu. Tak też stało się prawdopodobnie ze szkołą w Kuryłówce. Po wyparciu Rosjan w roku 1915 szkoła wznowiła działalność.